Bu hafta ki vaaz konum adabı muaşeret üzerineydi. Bu makalemde bu konuyu yazım ebatlarınca işlemeye çalışacağım.
Adabı muaşeret kısaca görgü kuralları denir. Biz insan olarak yaratıcımıza karşı konumumuz vardır ondan sonra da insanların birbirlerine karşı konumları vardır.
Rabbimiz Teala Lokman süresinde 13 . ayette “… Allah’a ortak koşma. Muhakkak ki ortak koşmak büyük bir zulümdür….” Bu ayette Rabbimiz biz kullarından kendisine karşı ortak koşmamızdan uzak durmamız lazım geldiğini hatırlatmaktadır. Rabbimiz bu evrenin yaratıcısı olarak bir ve tektir. Hüküm koyucudur. Rabbimiz hükmünü koymuştur. Oda Kurandır. Rabbimiz Kuranında biz kullarının dünya ve ahret mutluluğumuz için her türlü emir ve yasakları işlemektedir. Kuran biz insanların yememizden içmemize giyimimizden gezmemize çalışmamızdan sohbetlerimize ibadetlerimizden karı koca arasında ki cinsel ilişkiye bile karışarak yol göstermektedir. Rabbimizin gönderdiği kutsal kitap Kuran biz insanların her yönüne müdahil olmaktadır. Bundan dolayı biz insanlar Kuranla amel ettiğimizde dünya ve ahret mutluluğuna ulaşmamız kaçınılmazdır.
Rabbimiz Kuranın anlaşılması içinde Peygamber göndermiştir. Rabbimizin gönderdiği son peygamber bizlerin ümmet olmakla şereflendiğimiz Hz. Muhammet’tir. Peygamberimiz hayatı boyunca Kuranın nasıl anlaşılması lazım geldiğini yaşayarak bizlere örnek olmuştur. O üsvei hasenedir. Yani en güzel örnekliktir.
Bizler insani ilişkilerimizde anne ve babalarımıza karşı sorumluyuz. Nasıl ki anne ve babalarımız bizler bebekken bizlere gece gündüz demeden sahip çıkmışlarsa onlarda yaşlandıklarında bizlerde onlara sahip çıkmamız Rabbimizin bir emridir. Rabbimiz Lokman sürinde 13. Ayetin devamın da “ … Bizler kişiye anne ve babasına vasiyet kıldık…” Yani anne ve babası yaşlandıklarında bakıma muhtaç olduklarında çocukları tarafından bakımlarının yapılmasını farz kıldık. Bakınız Peygamberimiz mübarek bir sözlerinde şöyle buyurmaktadır; “Burnu yerde sürünsün. Burnu yerde sürünsün. Burnu yerde sürünsün. Sahabe Peygamberimize kimin burnu yerde sürünsün diye sorduklarında Peygamberimiz sözlerine devamla anne ve babası yada annesi yada babası yaşlandıklarında onların hizmetini görüpte cennete gidemeyenlerin burnu yerde sürünsün tam üç kere buyurarak beddua etmişlerdir.” Konu bu kadara ki önemlidir. Evlatları anne ve babalarına karşı sorumludurlar. Bu sorumluluktan kaçmaları kendilerini mesuliyetten kurtarmayacaktır.
Kocalar hanımlarına karşı sorumludurlar. Peygamberimiz mübarek bir sözlerinde şöyle buyurmaktadır. “ Sizlerin en hayırlısı hanımına karşı hayırlı olanınızdır.” Kocalar hanımlarına karşı nazik olmalıdırlar. Sert ve kaba olmaktan uzak durmalıdırlar. Kadınlar Rabbimiz tarafından nazik yaratılmışlardır. Evliliklerinde kocalarından nazik davranışlar beklemektedirler. Kocalar hanımlarına dövmekten ve sövmekten uzak durmalıdırlar. Bir koca hanımına sövüp dayak atarak daha nasıl hanımından hanımlık bekler inanın bana bunu anlaşmış değilim. Hanımlarda kocalarına ve çocuklarına karşı vazifelerinde çok gayretli olacaklardır.
Anne ve babalar çocuklarına güzel ahlaktan daha güzel bir miras bırakamazlar. Bir çocuğa akıl tutulması bir servet bırakacağına güzel bir ahlak bırakması paradan daha kalıcıdır. Kişi evladına sadece para bırakıp ta güzel ahlaktan çocuğunu mahrum etmişse bu çocuk eninde sonunda bu parayı har vurup harman edecektir. O yüzden Peygamberimiz bir sözlerinde ne de güzel buyurmuşlardır; “ Bir anne ve baba evladına güzel ahlaktan daha güzel bir miras bırakmamıştır.”
Bir kişiye Rabbimiz akrabalarını emanet etmiştir. Kişi akrabalarıyla ilişkisini kesemez. Peygamberimiz mübarek sözlerinde birinde şöyle buyurmaktadır; “ Bir kişi ömrü uzun ve hayırlı olmasını istiyorsa sılai rahme yani akrabalık bağlarına sahip çıksın.”
Bir kişi komşularıyla da bağlarını kesemez. Koşularıyla her daim komşuluklarını canlı tutacak. Burada önemli olan komşusu kendisinden emin olmalıdır. Peygamberimiz mübarek sözlerinin birinde şöyle buyurmaktadır; “ Bir kişi komşusu tarafından emin değilse kendisinde hayır yoktur.”
Ne de güzel emirler bunlar