İnsanı olgunlaştıran ve onu değerli kılan olgu “EDEP” dir.
Çünkü, Edep ve haya İmandandır.
Kim edebe riayet ederse olgunluk ve Kemalat yoluna girmiş olur.
Bu edep ve kemalatla dinin de kendinse vazife vermiş olduğu birçok görevi de ifa etmiş olur.
Kim de edepten yoksun olursa, artık o yalnız kalmıştır. İslam’ın izzet ve iffetinden de yoksun olmuştur.
Edep insanoğlunda var olduğu müddetçe onunla beraber yaşayarak tecrübe kazanır.
Bu tecrübe her yaşta farklı, farklı zuhur eder.
Yerlere tükürmenin sakıncalı olduğunu öğrenen bir insan bu sakıncalı durumu ölünceye kadar muhafaza eder.
Veya yerlere çöp atmanın hoş olmadığını bu hareketin etrafına zarar vereceğini bilen bir insan bunu ömür boyu yapmaz.
Hatta bu olgunluğa erişen kişi çöpü bir çöp kutusu bulana kadar elinde saklar bulmazsa yere atmaktansa cebine koymayı yeğler.
Olur olmaz yerlerde de sesli konuşmak veya telefonla konuşmak da bunlara benzer.
Öyle her yerde telefonla yüksek sesle konuşamazsınız.
Bir toplumun kültürel yönden ilerlemesi ve etrafına örnek olması da edepten geçer.
Eskilerimiz bu konuda bizlerden daha dikkatliydi. Bugün edepsizliği bir hünermiş gibi uluorta gösteren gençlerimizin sayısı az değil.
Giyim tarzından tutunda, konuşmaya kadar. Hatta nerede nasıl konuşulacağını dahi bilemeyen bir gençliğimiz mevcut.
Dolmuşa bindim evime gidiyorum. Bir hanımefendi telefonu eline alarak önce birkaç yeri aradı.
Daha sonra kendisine cevap veren bir kişi ile bizim duyabilecek olduğumuz bir ses tonuyla konuşmaya başladı.
Öyleki, artık tüm özellerini konuşmaya başladı. Bizleri de bu konuşmalara şahit tutmuş oldu.
Kendi özelini uluorta konuşmak ve buna başkanlarını rahatsız edecek şekilde şahit tutmak neyin nesi anlamak mümkün değil.
Efendim, telefonunuz çalabilir sizi arayabilirler. Eğer toplumsal bir yerdeyseniz. Açarsınız müsait değilim birazdan sizi arayacağım diyebilirsiniz. ,
O şahsı sonradan arayabilirsiniz.
Sizin özelinizi ben dinlemek zorunda değilim.
Siz özelinizle başkasını rahatsız edemezsiniz. Eğer siz bundan rahatsız olmuyorsanız o zaman siz rahatsızsınız demektir.
Edep hakkında söylenmiş güzel birkaç sözle yazımızı noktalayalım.
İslam Alimlerinden Abdulkadir Geylani Hz.leri Şöyle buyurmuştur.
“Güzel edep sahibi olan, Allah'a yakınlaşır.”
“Güzel edep, seni Allah'a yakınlaştırır.”
“Güzel edep, Allah'a tattır. Çirkin davranışlar ise ona karşı günahkârlıktır.””
Yunus Emre Hz.leri de Şöyle Buyurmuş.
“Girdim ilim meclisine, eyledim kıldım talep, dediler ilim geride, illa edep illa edep”
Anlamı:
Bir kişi ilimden önce ahlakı, edebi, terbiyeyi öğrenmelidir. İyi insan olmayı bilmelidir. Bilim insanı önce etik olmalıdır.
İnsan eksiklerini ömür boyu düzelme gayreti içinde olmalıdır.
Aman bundan da bir şey olmaz dememiz sonradan para etmez.