İSMET KÖSOĞLU/Gazeteci Gözü İle
Konuda tecrübeli bir hemşerimiz araştırdı, hesap kitap ile notlar tuttu ve paylaştı.
Hani çok söylenen devletin cebinden 1 kuruş çıkmayacak deniliyor ya, tamamen hayal mahsulü. Bu köprüde görülen 1 koyanların 10 aldığı bir hesap var.
Sözleşmesine göre günlük 40.000 araç garantisi ve 35 $ + KDV otomobil eşdeğeri geçiş ücretine (Ayrıca her yıl ABD enflasyonuna göre $ bazında güncelleme) teklifiyle bir konsorsuyuma YİD usulü ihale edilen Osmangazi köprüsü hizmete açılalı 7,5 yıl oldu.
Geçen bu zaman zarfında garantilenen geçiş ücreti de dolar bazında %46 artarak 51 $ a yükseldi. Başkaca bir süre uzatım verilmediyse Köprünün Devlete devri 2037 ortalarında olacak. Yani daha 13,5 yıl köprü bu usulle işletilecek.
Şu "Bu YİD yatırımları için Devletin cebinden 1 kuruş çıkmayacak" efsanesini irdeleyelim. Bu verilere göre 2024 yılı için garantilenen toplam gelir = 40.0000x51x365=744.600.000 $ eder.
Öte yandan, şu anda köprü geçiş ücreti otomobiller için 290 ₺. Bundan %8 KDV yi düşersek 268,5 ₺eder. Bunu da 2 Ocak 2024 dolar kuru olan 29,6 ya bölersek 9,1 $ eder. Nedense son yıllarda bu YİD li köprülerden geçen araç sayısı açıklanmıyor ama hadi biz maksimumu tüm günleri bayram gibi alalım 40.000 araç/gün diyelim. Bu durumda geçen araçlardan alınabilecek yıllık max gelir= 40.000x9,1x365=132.860.000 $ eder.
Peki 1 KURUŞ VERMEYECEK DEVLET 2024 İÇİN NE KADAR GARANTİ FARKI ÖDEYECEK?
744,6-132,9=611,7 MİLYON DOLARCIK (Üstelik bunun %70 i de sözleşme gereği dövizle ödenecektir).
İşe bir de firmaların işin sonu itibariyle elde edeceği olası kar açısından bakalım:
7,5 yılda geçiş ücreti 35 dolardan 51 dolara çıktıysa ve daha en az 13,5 yıl işletme süresi var ise tüm işletme süresince geçiş ücreti ortalaması en iyimser düşük tahminle 55 dolar mertebesine gelecektir. Bu durumda 21 yılda elde edilecek toplam gelir=21x40000x55x365=16,8 Milyar $ olacaktır.
Köprü maliyeti, yaklaşım yolları, kamulaştırma ve kredi giderleri dahil yaklaşık 1,4 Milyar $ olduğuna göre bu sayıya bölersek: 16,8/1,4= 12 köprü parası eder.
1 köprüyü inşaatına, hadi 1 köprüyü de bakım/işletme giderlerine verelim geriye safi kar olarak kalır 10 köprü parası. Bunun yaklaşık 3 ünü millet 7 sini Devlet verecektir. Dünyada 1 e 10 kar nerede var acaba...