İran’ın
İlkler şehri olan Tebriz,
Aynı zamanda
İran’ın,
Dördüncü büyük kentidir…
3 Milyon nüfusu ile
Tebriz’de yaşayanların
% 99’u,
Azerbaycan Türklerindendir…
İpek yolu üzerindeki
En önemli kavşaklardan
Olduğu için
Dünyanın en büyük
Kapalı çarşısı Tebriz’dedir…
Osmanlıya,
Batıya,
Kafkaslara ve
SSCB’ye yakın olduğu için
Her dönem
Önemini yitirmeden devam etmiştir…
İran’da
İlk matbaa Tebriz’de kurulmuş,
İlk işitme engelliler evi,
İlk ana okul,
İlk polis teşkilatı,
İlk tiyatro
Ve
Tiyatro grubu,
İlk tramvay,
İlk modern fabrika,
İlk telefon santralı kurulan kent olmuş,
İlk modern okul,
İlk modern kütüphane,
İlk para basma makinesi,
İlk belediye binası,
İlk itfaiye teşkilatı,
Fransızcadan,
Farsçaya çevrilen ilk kitap
Ve
Bunlar gibi
İran’da
110 tane ilk, Tebriz’de olmuştu…
Hatta
İlk traktör fabrikası
Tebriz’de kurulunca,
İran,
Futbol takımlarının içinde
Şampiyonluğun en büyük adayı,
Traktör’ e
İsim babalığı yapmıştır…
İran’ın
En önemli kentlerinden olan
Tebriz,
Birçok Başkonsolosluk
Ve
Konsolosluklarda içinde bulundurmakta…
Şems-i Tebrizi,
Şehriyar gibi
Dünyaca meşhur yazar,
Şair,
Düşünür yetiştirmiştir…
Tebriz
Müslümanlar tarafından
Çok önemlidir…
Fakat
Diğer dinlerde
Tebriz’e ilgi göstermiş,
İlgi ve alakasını kesmemiştir…
Onun için olacak
İran Ermenilerinin Piskoposu,
Tebriz’de
Kendi cemaatlerine hizmet etmektedir…
Güney Azerbaycan denilen
Bölgenin,
Başkenti Tebriz
Ve
Tebriz’de yaşayanların
Azı dışındaki
Çoğunluğu Azerbaycan kökenli Türk’tür…
Bugün dahi
Önemini kaybetmeden devam edip,
Çok önemli
Bir merkez olan Tebriz,
Türkiye,
Azerbaycan, Ermenistan’a
Ve
Kafkaslara yakın olduğu için
Stratejik
Bir öneme haizdir…
Dünyada
Sadece 3 tane olan
Taş evler,
ABD’nin Dakota eyaletinde,
Türkiye Kapadokya’sında
Ve
Bu taş evlerin bir diğeri,
İran’ın
Kendovan köyü
Yine Tebriz kentindedir…
Ancak
Bu taş evler,
Diğer yerlerde
Sadece ziyaret edilirken,
Tebriz’deki Kendovan Köyünde
İnsanlar
Halen daha yaşamakta
Ve
Hayatlarını sürdürmektedir…
İnsanlar,
Çok samimi, misafirperver,
Ayrıca
Türkiye’yi
Ve
Türkleri çok seviyorlar…
Bizim paramızın
Belki de,
Tek değerli ülke olan İran’da
Hayat
Bizlere göre ucuz…
Bu kadar yıldır
ABD ve dünya tarafından
Ambargo koyulan İran’ da her şeyi
Bulmanız mümkün…
Meyve, sebze
Ve
Diğer yiyecekler
Bizim bütçemizin çok altında…
Yeme, içme,
Giyecek bütün malzemeler,
Bize göre
Çok ama çok ucuz…
…
Gitmiş olduğumuz,
Tebriz, Sareyn, Erdebil,
Urumiye,
Hoy kentlerini
Ve
Dünyaca meşhur Kendovan Köyünü
İyice gezerek,
Türkiye’ye dönmüştük…
Ancak
Buraları görmek isteyenler,
O kadar fazla
Benden istekte bulundu ki,
Kış gelmeden
Buraya
Tekrar bir gezi yapmayı planladım…
Türk pasaportu ile
Vizesiz ve
Sorunsuz giriş yapılan İran kültürünün,
Örf, adet
Ve
Geleneklerinin,
Kesinlikle görülmesi gerekiyor…
Söylenenlerin
Ve
Bilinenlerin tam tersi olan
İran’a
Tekrar gitmek
Beni mutlu edecektir…
Buraya gitmek isteyenler,
Bana ulaşsın…
Gitmiş olduğumuz ekipten
Hemen herkes bir çantayla gitmiş
Fakat
Türkiye’ye dönüşte
Birkaç bavulla geri dönmüştü…
Haydi
Hep beraber İran’ ı görüp,
Tarihini inceleyelim…
Emin olun
Sizlerde
Benim gibi şok olacaksınız…
Bu duygularla,
Hoş kalın, hoşça kalın…
24.09.2023
Rahman AYHAN
Gazeteci-Araştırmacı Yazar