Bu hafta ki Cuma sohbetimin konusu “ Zekat “ üzerineydi. Zekatın sosyal cemiyete faydasını ve zekat üzerine fıkıh konularını cemaatimle beraber işledik.
Bu hafta ki yazımı da bu konuya ayırdım. Yazım ebatlarınca konuyu sizlerle beraber işlemeye gayret edeceğim.
Öncelikle Kuran da onlarca ayette Rabbimiz zekat ibadetinin gerekliliğinden bahsetmektedir. Kuranı açtığınızda hangi sayfaya baksanız mutlaka bir zekat emri ile karşı karşıya kalırsınız. Bunlardan bir tanesini sizlerle beraber işlemek isterim. “Namazı tam kılın, zekâtı hakkıyla verin, rükû edenlerle beraber rükû edin.” (el-Bakara, 43) Bu ayette ve diğer onlarca ayette Rabbimiz zekatın verilmesini farz kılmaktadır.Buraya gelmişken şunu da yazmak hasıl olmuştur ki bu ayette ve diğer onlarca ayette “ zekâtın geçtiği yerlerde Rabbimizin zekatı namazla zikretmesi ayrıca kayda değer bir inceliktir.Anlaşılan Rabbimiz namaz ve zekata ayrı bir değer vermektedir.
Peygamberimiz de onlarca mübarek sözlerinde zekat emri hatırlatmakta ve mutlak olarak yerine getirilmesini istemektedir. Bakınız onlardan birini sizlerle paylaşmak isterim.“ Peygamberimize bir arkadaşı gelir. “Peygamberimize Ey Peygamber! Bana öyle bir ibadet söyle ki onları yapınca cennete gideyim der. Peygamberimiz bu arkadaşına Şöyle cevap verir; Sakın Allah’a eş koşma. Namazını kıl. Zekatını ver. Akrabalarınla ilişkini kesme.” Bu hadiste de ve diğer onlarca hadiste dikkatimizi çeken namaz ve zekatın yan yana zikredilmesi.
Şimdi zekatla ilgili fıkhı konuları sizlerle paylaşmak isterim.
Zekat, mali ibadetlerdendir. Fakirler zekat ve yine mali ibadetlerden olan hac ile sorumlu değillerdir. Onlara Rabbimiz zekatı ve haccı sormayacaktır. Zekat, dinen zengin sayılan kişiler vermekle sorumludurlar. Dinen zenginliğin sınırı şudur; Bir kişinin seksen bir gram altını veya parası olup ta bu paranın üzerinden bir sene geçmişse ve borcu da yoksa yada borcu varda borcu çıkartıldıktan sonra yine elinde ki paranın yada malın değeri seksen bir gram altına eş değer geliyorsa bu kişi dinen zengin sayılır ve zekat vermesi farz olur.
Zekat kimlere verilir kimlere verilemez?! Zekat usul ve fürudan olmayan fakir , yoksul, kimsesiz, yolda kalmış ve öğrencilere verilmelidir. Usul ve füru şu kimselerdir; Bir kimsenin anne babası ve dede ninesi ve yukarıya doğru ne kadar gidilirse onlara zekat vermesi yoktur. Yada füru dediğimiz aşağıya doğru ne kadar gidilirse oğlu kızı yada kızının oğlu yada kızının kızı yada oğlunun oğlu yada oğlunun kızı yada ne kadar aşağıya gidilirse onlara zekat vermesi yoktur. Burada ki incelik eğer onlar fakirseler onlara bakmakla yükümlü kılmıştır bizleri Rabbimiz.
Zekatta diğer bir incelik zekat mutlaka fakirin eline verilmesi lazım gelmektedir. Zekat öyle sadaka gibi yani yapılan her türlü hayır gibi binalara yani camilere Kuran kurslarına yada başkaca binalara zekat verilmesi yoktur. Bu inceliğinde diğer yukarıda ki yazdığım incelik gibi yani zekatın usule ve fürua verilemeyeceği gibi mutlaka dikkati cezbetmesi lazım gelmektedir. Aksi durumlarda zekat ibadetinin yerine getirilmesinde problem oluşacaktır.
Zekatı verirken başa kalkmamalıdır. Bir ibadeti yaparken diğer bir harama bulaşılmamalıdır. Zekatı verirken malımızın en iyisini vermeye gayret sarf etmemiz lazım gelmektedir.Zekatı verirken zekat malımızı üçe bölmeli önce yakın akrabalarımızdan fakirlere sonra uzak akrabalarımızdan fakirlere sonra da komşularımızdan fakirlere dağıtmamız lazım gelmektedir.Bu zekat emri ile hem akrabalık bağları korunur hem de komşuluk bağları sağlamlaştırılmış olacaktır.
Zekat verilecek mallar şunlardır; Ticaret eşyası… Büyük baş hayvan ve küçük baş hayvanlar… Toprak mahsulleri… Detaylarına girmeden ticaret eşyasından ve paradan zekat kırkta birdir… Küçük baş hayvandan kırkta birdir… Büyük baş hayvandan otuzda birdir… Deveden de beş tane varsa bir keçi yada koyun verilir. Toprak mahsullerinden de onda birdir…Zekat ile ilgili fıkhı yorumları ve sorularınızı Diyanet İşleri Başkanlığımıza sorabilirsiniz.
Fitre ise ailede fert başına herkese verilen bir paradır. Bu sene Diyanet işleri Başkanlığımız fitre miktarını en az yirmi üç lira olarak tespit etti. Bayram namazından önce verilmesi vaciptir. Fitre ibadetinde zekat ibadetinde dikkat edilmesi gereken hususlara aynen dikkat edilmelidir. Fitre ile de sorularınızı Diyanet İşleri Başkanlığımıza sorarak cevap bulabilirsiniz.
Yaklaşık üç dört gün sonra bayram yapacağız. Rabbimden niyazım bu bayram hanelerimize huzur ve mutluluk getirir. Birlik ve beraberliğimizi artırır.Hepinizin bayramını en kalbi duygularımla tebrik ederim.
Zekat, milli birlik ve beraberlik için vazgeçilmez bir ibadettir. Zekatla fakir ve zengin arasında bir sevgi yolu oluşur…