Türkiye’nin Bilim, Teknoloji ve Yenilik Hedefine Çok Yönlü Katkı Sağlayan Bir Ar-Ge Merkezi: KTÜ İLAFAR

KTÜ İLAFAR (İlaç ve Farmasötik Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi); Ar-Ge ve yenilik süreçlerinde “Üniversite-Sanayi-Kamu İş Birliği”nin  artırılması, açık bilim ve yeniliğin desteklenmesi sürecinde birçok proje yürütmektedir. Bu projeler, teklif edildiği TÜBİTAK, TAGEM, TÜSEB, YÖK ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi ülkemizde araştırma projelerine destek veren kurumlar tarafından desteklenmeye değer bulunmuştur. Projelere destek veren kurumların hemen her birinden destek alınması KTÜ İLAFAR’ın proje fikirlerine verilen önemin bir göstergesi olmuştur.

Trabzon ve çevresi dışında ülkemiz genelinde yetişen tıbbi aromatik bitkilerin ilaç olma potansiyellerine yönelik araştırmalar devam etmektedir. Bu araştırmalar özellikle Ar-Ge sonuçlarının ekonomik ve sosyal faydaya dönüşmesini sağlayan araştırmalar olarak titizlikle yürütülmektedir. Gerek T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı gerekse tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği yapan yerel yönetimler ile KTÜ arasında yürütülen iş birliği protokollerine dayanan Ar-Ge çalışmaları KTÜ İLAFAR tarafından sürdürülmektedir. Bazı ara sonuçlar için patent başvuruları da gerçekleştirilmiştir. Merkezin başta KTÜ Tıp Fakültesi ve Farabi Hastanesi olmak üzere diğer üniversite, kurum ve ilaç sanayii alanından gelen sorunlara yönelik çözüm odaklı araştırmaları devam etmektedir. Bunlardan biri olan yeni bir pediatrik anestezik formülasyonun elde edilmesi çalışmaları, YÖK tarafından desteklenmiştir. 

Ülkemizin bilim ve teknoloji hedeflerinin başında, toplumsal ihtiyaçlara yönelik çözümler içeren teknoloji platformlarının yaygınlaştırılması gelmekte olup KTÜ, bir “Araştırma Üniversitesi” olarak bu teknoloji platformlarına ilk olarak KTÜ İLAFAR ile dâhil olmuştur. Merkezin dâhil olduğu PAN-TER Yüksek Teknoloji Platformu’nda halen yerli iki monoklonal antikorun ve kanser tanı kitinin elde edilmesi çalışmalarında, proje süresinin yarısı tamamlanmıştır.

KTÜ’nün son yıllardaki önemli başarılarından biri de 11 ve 12. Kalkınma Planı’nda yer alan ve önemli hedeflerinden biri olan “İlaç, tıbbi cihaz ve biyoteknolojik ürünlere yönelik test, sertifikasyon ve ruhsatlandırma alanında uluslararası akreditasyona sahip test ve analiz altyapısı oluşturulacaktır.” hedefine yönelik olarak KTÜ İLAFAR aracılığıyla sağladığı “Uluslararası Akreditasyon” olmuştur. Merkez, OECD GLP (İyi Laboratuvar Uygulamaları) Akreditasyon Belgesi’ni almaya hak kazanarak KTÜ’nün hem araştırma ekosistemindeki hem de uluslararası arenadaki görünürlüğüne katkı sağlamıştır.

KTÜ Rektörü Prof. Dr. Hamdullah Çuvalcı, konu ile ilgili yaptığı açıklamada “Üniversiteler; bilimsel araştırma kapasitelerini, kalite ve iş birliklerini artırarak ve Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerindeki rollerini güçlendirerek ülkemizin hedeflerine katkı sağlayabilirler. Bu kapsamda, son 4 yıl içerisindeki en somut uygulama mekânlarımızdan biri hiç kuşkusuz KTÜ İLAFAR Araştırma Merkezimiz olmuştur. Birçok kamu destekli araştırma projesinin yürütüldüğü, çok sayıda lisans ve lisansüstü öğrencimizin staj ve bursiyer olarak görev yaptığı KTÜ İLAFAR aynı zamanda Avrupa’da okuyan yabancı öğrencilerin yurt dışı hareketliliği kapsamında staj yapmak için geldiği önemli bir çekim merkezi haline gelmiştir. Öte yandan uzun süredir yapılan hazırlıklar ve ön çalışmalar sonucunda Merkezimiz, Uluslararası Akreditasyon Belgesi’ni almaya hak kazanmıştır. Bunun anlamı, KTÜ’de ilaç, tıbbi cihaz ve biyoteknoloji kapsamında, yerli veya yabancı firmalar tarafından yaptırılacak araştırmaların sonuçları, uluslararası alanda geçerli sayılacaktır. KTÜ, Akreditasyon Belgesi aldığı (toxicity study) alan ile ilk devlet üniversitesi olmuştur.” dedi.

KTÜ İLAFAR yürüttüğü projelerin yanı sıra 12. Kalkınma Planı’nda da önemi vurgulanan öncelikli sektör ve alanlarda nitelikli Ar-Ge insan kaynağının zenginleştirilmesine önemli katkılar sağlamaktadır. Merkezde bursiyer (TÜBİTAK, TÜSEB vb.) veya stajyer olarak çalışan lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin yanı sıra genç araştırmacılara mentor desteği de verilmektedir.