D. Türkistanlı Uygur Türk’ü olan ve benimde tanıdığım Doç. Dr. Mağfiret Abdulveli BOZLAR; Uygur tıbbının kadim geçmişini, alternatif tıp kapasitesini ve covid-19 tedavisinde kullanımı ile ilgili ilginç makalesi:
“Uygur tıbbı; orta Asya’da yaşayan Türk kavimlerinin, İslamiyet’ten önceki Şamanizm dönemine dayanan uzun bir süredeki Uygur hekimlerinin yılların biriktirimi olan çok kıymetli tecrübelerinin cevheridir. Uygur Tıbbı 3000 yıldan daha uzun tarihe sahiptir.
Uzun ve köklü bir kültür tarihine sahip olan Uygur Türkleri; Uygur tababetini, dedelerinin en büyük mirası olarak kabul edip, İslamiyet'ten önceki 3000 yıllık Şamanizm dönemi ve devam eden süreçte kullanmış, geliştirmiş, büyük gelişmeler göstermiş ve günümüze kadar ulaştırmışlardır.
Uygur hekimi Gazibay’ın (330- 450 M.Ö) yaşadığı eski ipek yolu şehri Hotan'ın Karakaş ilçesi Aksaray kentindeki, hala mevcut olan Aksaray medresesine Yunanistan, Hindistan ve Arap ülkelerinden hekimler gelip, Gazibay'dan Uygur Tıbbını öğrenmişlerdir.
Ünlü alim İbn-i Sina da, Uygur Tıp kitaplarını çok inceleyen, Unan-Arap-Uygur Tababetinin en önemli kısmi olan 4 madde talimatı (ateş, hava, su ve toprak) Uygurlar tarafından kabul edilmiştir. Hipokrat Uygur hekimlerin kitaplarını inceleyen. Uygur Tıbbı teşhis ve tedavi açısından İbn-i Sina'nın talimatlarına uygundur. Uygur tıbbı aslını saklayan, esasta modern dönemde modern tıbbın teşhis ve ilaç üretme metotlarını kabul ederek, insanları sağlığını kavuşturmak ve tedavi etmek için büyük katkıları olmuştur. Şu anda mevcut olan 200 civarındaki Uygur Tıp hastaneleri ve Çin'in birçok hastanelerinde Uygur tıp ilaçları pırlanta gibi cilalanmakta.
SARS, Aids, veba (kara ölüm), kolera, tüberküloz, anormal hepatit A ve B hastalıklarının tedavisinde çok önemli rol oynayan Uygur Tıbbı, Covid-19 tedavisinde de Çin'in Wuhan, Hubai, Guangzhou, Shanghai ve Jiejiang gibi büyük şehirlerin hastanelerinde yaygın bir şekilde kullandığı ve uzmanlar tarafından çok tavsiye olunduğu belirtilmiştir. Haberlere göre, Çin'de Uygur Tıp ilaçlarının COVİD-19 için çok etkili olduğu ve Çin'de bulanan şehirlerce taleplerin çokça olduğu, uzmanların bir kaç çeşit Uygur Tıp ilaçlarını Covıd-19 tedavisinde yüksek oranda tavsiye ettiği, en güvenilir devlet web sayfasında yayımlanmıştır. Bunlardan Zukam cevheri, Zupa cevheri, Yizhihou emini gibi Uygur Tıp ilaçları kullanılarak hastaların hayatları kurtarılmıştır.
Covid-19 tedavisinin henüz ilacı ortaya çıkmasa da farklı ülkelerde farklı tedaviler uygulanıyor, aynı zamanda bitkisel tedavileri kullanarak bu hastalığının tedavisine katkıda bulunduğunu görmekteyiz.
Uygur geleneksel Tıbbı ve Çin Tıbbında kullanılan bazı bitkisel ilaçlar Çin'de ve D. Türkistan'da kullanılıp, onların faydalı olduğu tespit edilmiştir. ÇHC büyük elçisi de Covid hastasının yüzde 90'i bitkisel ilaçlardan dolayı iyileştiğini belirtmiştir. Çin basınlarında bir kısım Uygur Geleneksel Tıp ilaçlarının Covid-19 için çok iyi olduğunu, hatta Çin şehirlerine çok miktarda gönderildiğine dair yüzlerce haber bulunmaktadır. SARS zamanında bile SARS hastalarının Uygur Geleneksel Tıp bitkisel ilaçlarını kullanarak iyileştiğini biliyoruz.
Türkiye'de ve diğer ülkelerde yaşayan Uygur Türkleri ve başka millet kişilerinde Covid-19 tedavisi için Uygur Tıp ilaçlarını kullanarak (yalnız ya da modern tıp ilaçları ile birlikte) iyileştirdiğini görmekteyiz. Fakat bazı sebeplerden dolayı bunların araştırmasını yapamadığımız için, sizlere Uygur tıp ilaçlarının ne kader etkili olduğunu ispatlamam zor olsa da bende bu ilaçların covid 19'a faydalı olduğuna şahit oldum.
Zukam Cevheri, Zupa Cevheri, Serpistan Cevheri, Kaşkap cevheri, Looki Badem vs ilaçlar Çinde en etkili ilaç diye Kovid-19 hastaları için kullanan ilaçlardır. Bu ilaçlar Çin Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsat alınmış, hatta bazılarının patenti olan ilaçlardır ve hastanelerde, eczanelerde yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bunlar Türkiye'de gıda takviyesi olarak Uygur Türkleri tarafından üretilmektedir. Asmiton ve Goldveinler Uygur bitkisel gıda takviyesidir ve Bioline tarafından üretilmektedir. Onlarda covid-19’un semptomlarını azaltmak ve bağışıklık sistemi güçlendirmek amacıyla kullanılmaktadır.
Çaylardan: meyan kökü, kekik, nane, rayhan (basil), üzerlik tohumu, ada çayı, bal şerbeti, karanfil, zencefil, ıhlamur, rezene, geven otu, biberiye, oğul otu, algaia foveolata, hanımeli, okaliptüs, horehound ve Hint ekinezyasi çayları, beyaz çay, yeşil çaylarda şu ana kader tavsiyede bulunduğum ve kendimde kullandığım çaylardandır. Bunlara ilgili birçok araştırmalarda var.
Kuersetin (Quercetin), D Vitamini, C vitamini, Zink, Sarımsak kapsülü (garlic+horseradish), E vitamini, A vitamini, B vitamini (veya multivitamin), N-acetylcysteine, Kara mürver (elderberry), Omega-3, Kırmızı reishi, Selenium, Sardunya ekstrakt, Kurkumin (zerdeçal), Ekinezya, Propolis, Ginkgo biloba, Qoenzyme Q10, Çay ağaçı yağı, Hindistan cevizi yağı, Kekik yağı, Meyan kökü ekstrakti, Sığırkuyruğu Otu Yağı (mullien), Okaliptus yağı, Curnitine ve Magnizium (yorğunluk için), Çörek otu yağı, Spirulina vb. Bunların bazilarinın Korona virüse karşı etkisi bazilerinin bağışıklık sistemi güçlendirici etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Benim özellikle tavsiyem D Vitamini, C vitamini kullanmaya devam ediniz. Kovid ten korunmak için Kuersetini kovid kullanılabilir.
Nane, reyhan, üzerlik tohumu, sandal yakarak tütsü yapılmalıdır. Sirkeyi sarımsak ile kaynatıp evin buhur yapılması oldukça önemlidir. Her türlü meyve ya da doğal meyve suları, sebzeler, keçiboynuzu, gojiberry, kişniş, kuru incir, badem, hünnap, kara mürver, soğan, sarımsak, ginseng, tahin, turp, gulkan ve pinne gulkan (gulkan ve pinne gulkani Uygur Tıbbında kullanan reçinelerdir) tavsiye edilmektedir. Bunun yanında yeşil çayda gargara kılınabilir. Kekik yağı ve sirkeyi suyla karıştırıp gargara kılınabilir. 4-5 damla kekik yağı günde 2 kere dil altına damlatarak kullanabilir. Kavrulmuş, acı ve soğuk olan yemek ve içeceklerden uzak durmalıdır.
Ağrı için: Karanfil yağı, zerdeçal, aloevera, jel hem ağrı için hem de Covid için şifalıdır. Söğüt kabuğu (willow bark) çayı ağrı için iyi olsa da Covid-19 tedavisinde kullanan ilaçlar ile etkileşim yapabildiği için tavsiye etmiyorum.
Uygur Geleneksel Tıbbında tabii ki hastanın mizacına ve hastalığa sebep olan hılıt'a göre tedavi yapılması tavsiye edilmektedir. Bizim hastayı görme imkânımız olmadığı için herkese uygun olabilecek şeklinde tavsiyelerde bulundum.
Sonuçta: Ben Çin'de ve diğer ülkelerde Covid-19 tedavisinde katkıda bulunan bitkileri arkadaşların ve hastalılarımızın talebi ile sizlerle paylaştım. Doktorlarımız Covid tedavisinde hakikaten kendi canlarını ve sağlığını düşünmeden diğer insanların sağlığı için mücadele ediyorlar. Onların fedakarlığını millet asla unutmaz. Onların Korona virüs tedavisinde kazandığı tecrübeler bende çok eksik elbet. Ben bir Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp uzmanı olarak üzerime düşen vazifeyi yapıyorum. Elbette bunları değerli doktorlarımızın tavsiyelerine uygun olarak kullanmanız gerektiğini tavsiye ediyorum.”